Placemaking en sociale huur: Hoe Lies ruimte laat voor bewoners om hun buurt vorm te geven

Placemaking is niet alleen iets voor architecten of stedenbouwers — ook woningcorporaties spelen een belangrijke rol in het creëren van plekken waar mensen zich écht thuis voelen. Lies, programmanager woonconcepten bij Woonin, vertelt hoe zij dankzij de City at Eye Level Training bij STIPO nog bewuster kijkt naar de rol van bewoners in de (her)ontwikkeling van sociale woningen.

“Als corporatie bedenken we vaak alles zelf, maar we moeten ruimte laten voor bewoners. Zodat zij zélf invulling geven aan hun woonomgeving.”
– Lies, programmamanager woonconcepten 

Gemengd wonen: meer dan een dak boven je hoofd

Woonin bezit ruim 35.000 sociale huurwoningen en bouwt er ieder jaar flink wat bij. Lies houdt zich bezig met het ontwikkelen van nieuwe woonconcepten, vooral gericht op gemengd wonen. “We willen niet alleen maar sneller en meer woningen neerzetten,” legt ze uit, “maar ook buurten creëren waar mensen elkaar kennen, ontmoetingen vanzelf ontstaan en je je écht thuis voelt.”

In de praktijk betekent dit dat de corporatie niet alleen naar technische bouwoplossingen kijkt, maar juist ook naar hoe (toekomstige) bewoners hun leefomgeving kunnen meebepalen.

De Stad Op Ooghoogte Training: participatie niet organiseren, maar laten ontstaan 

Toen Lies zich inschreef voor de De Stad Op Ooghoogte Training, wilde ze vooral leren hoe je écht samen met bewoners werkt. “Tijdens de training benadrukte men dat je wél participatie wilt, maar dat je die niet van bovenaf moet opleggen. Het gaat erom ruimte te laten, zodat bewoners zelf initiatief kunnen nemen.”

Die bewustwording heeft haar manier van werken veranderd. “Bij woningcorporaties gaat het vaak om efficiëntie: tekeningen, planningen, kosten. Nu denk ik: laten we óók iets openlaten, zodat huurders zelf bepalen wat er in hun buurt of gebouw gebeurt. Dat kost misschien wat meer tijd, maar levert zoveel meer draagvlak en sociale cohesie op.”

Een ander inzicht uit de cursus is om vaker ter plekke te observeren in plaats van achter je bureau te brainstormen. “We organiseren nu ‘conceptcirkels’ en ‘visietafels’, waar we op de daadwerkelijke locatie staan, rondlopen en de sfeer ervaren. Je merkt dat je dan ineens héél anders naar een plek kijkt. Het is een simpele, maar superwaardevolle tool.”

De balans: wel bouwen, maar bewoners ook betrekken 

Een terugkerende uitdaging voor Lies is hoe je bewoners betrekt bij nieuwbouw waar de toekomstige huurders nog niet bekend zijn. “We mogen sociale huurwoningen niet jaren van tevoren aan specifieke mensen toewijzen. Toch willen we niet helemaal zelf bepalen hoe zo’n gemeenschap eruit komt te zien.”

Daarom laat de corporatie soms bepaalde ruimtes — bijvoorbeeld een ontmoetingsplek of algemene ruimte — expres onbestemd bij oplevering. “Het is dan aan de kersverse bewoners om te beslissen wat er gebeurt: een gemeenschappelijke keuken, een extra woonkamer of toch iets anders. Zo ontstaat er echt iets eigens, in plaats van een door ons bedacht ‘concept’ dat we er van bovenaf opleggen.”

Waarom deze training ook waardevol is voor corporaties 

Lies denkt dat andere mensen in de sociale huisvesting veel aan de training kunnen hebben. “Placemaking draait om meer dan gebouwen neerzetten; het gaat over fijne buurten creëren. Iedereen die met leefbaarheid, bewonersparticipatie of gebiedsontwikkeling bezig is, zou hier veel inspiratie kunnen opdoen.”

Ze ziet ook volop kansen voor vastgoedontwikkelaars en gebiedsbeheerders. “Eigenlijk voor iedereen die zich afvraagt hoe je een plek ontwerpt die écht door mensen gedragen wordt. Want als bewoners zich thuis voelen, draagt dat bij aan de hele samenleving — minder eenzaamheid, minder zorgdruk, meer ontmoeting en sociale samenhang.”

Ook leren hoe je ruimte laat voor bewoners? 

Bij STIPO geloven we, net als Lies, dat de De Stad Op Ooghoogte Training niet alleen voor architecten bedoeld is, maar óók voor woningcorporaties, gemeentes en andere organisaties die mensgerichte buurten en wijken willen creëren.

Benieuwd hoe jij jouw stad kunt verrijken met placemaking?
Meld je aan voor de volgende training of neem contact op via olga@stipo.nl. Samen maken we de openbare ruimte mensgericht, inspirerend en duurzaam.