Vlaamsegas Nijmegen

Van placemaking naar place management 

“Aan de slag met de rotte kies van de binnenstad”

Het gebied rond de Vlaamsegas in Nijmegen was decennialang een probleemgebied. Drughandel, opstootjes op straat, slechte staat van de buitenruimte, verkrotte woningen en dichte luiken zorgde dit voor een onveilige omgeving voor bewoners en ondernemers. Voet- en fietsgangers meden het gebied en auto’s bezochten voornamelijk het gebied om te parkeren in de garage van het winkelcentrum. De verschillende interventies hadden steeds slechts tijdelijk effect gesorteerd. Nadat het gebied in de nazomer van 2017 weer het nieuws had gehaald, ditmaal met een baksteen door de ruit van een bewoner, was de maat vol. Er was een stevige aanpak nodig die tot de transformatie van gebied tot een veilige en sociale woon-werkomgeving zou moeten leiden. Weliswaar met een rafelrandje, dat is onvermijdelijk en ook die plekken horen bij de stad. 

Binnenstadstransformatie

Binnenstadstransformatie met meer ruimte voor stads wonen, levendigheid, nieuwe dag en nacht ritmes en eigenaarschap bij de ondernemers, bewoners en pandeigenaren. Rond de jaarwisseling van 2017/2018 ging STIPO aan de slag in de Tweede Walstraat, Vlaamsegas en omgeving. We zetten in op een snelle analyse van de ervaren onveiligheid door bewoners en ondernemers, vanuit diverse perspectieven: de professionals binnen en buiten de organisatie, de bewoners in het het gebied en de ondernemers in en rondom het gebied. 

Inzicht in het overlast was van groot belang om te begrijpen hoe dit zich vertaald naar de praktijk en wat er nodig is om snel verbetering te ervaren. Men constateerde een vicieuze cirkel van verkrotting, donkere stegen, wegkijken door de gemeente, kleine huisvesting met tijdelijke bewoners, centralisatie van coffeeshops en verslavingsopvang in een klein gebied en dealers op straat. Door middel van de eerste placegame is er een gezamenlijke gebiedsanalyse gemaakt met alle stakeholders in de straten. Een van de cruciaal onderdelen van de placegame is dat de deelnemers zelf oplossingsrichtingen voor de korte en lange termijn benoemen, en dat ze daarbij nadenken over wat ze zelf kunnen bijdragen. Dit versterkt het eigenaarschap en biedt een gevoel van controle en erkenning doordat er een handelingsperspectief aan de analyse wordt gekoppeld. Ook heerste er veel anonimiteit in het gebied, dus het was van belang om de verschillende partijen bij elkaar te brengen en organisatiekracht te stimuleren, zodat ze zelf met elkaar aan de slag kunnen gaan.

Snel resultaat en blijvende lange termijn impact 

De uitkomsten van de placegame zijn vertaald naar korte termijn projecten rond kunst en groen welke de Tweede Walstraat snel een vriendelijker aanzicht gaven. Met een kleine groep ondernemers en bewoners werden de plannen uitgewerkt, waardoor een aantal kleinere activiteiten bedacht werden om de anonimiteit aan te pakken: een kleine markt, twee geveltuintjesdagen en de bijzonder geslaagde salsa dansavonden in de zomer  van 2018 & 2019.

De meer ingrijpende oplossingsrichtingen (verkeer, sloopnieuwbouw, diversificatie woningen, verbetering stedelijk weefsel) vonden hun weerslag in de gebiedsvisie die in 2019 door de raad is vastgesteld. De korte termijn projecten gaven energie en lieten zien dat het zin heeft om in actie te komen, de gebiedsvisie geeft vervolgens het vertrouwen dat de gemeente zich voor de lange termijn committeert en bereid is ambitieuze stappen te nemen. 

Doortastende gemeente 

Met bestuur, bewoners, ondernemers, pandeigenaren en het team van ambtenaren is het hele jaar in voortvarend tempo gewerkt aan de uitvoering van de benodigde stappen. Dat vroeg ook onconventioneel handelen en het opzoeken van de maximale ruimte om initiatief uit het gebied snel te kunnen faciliteren. STIPO heeft de gemeente begeleid in het inrichten van deze voorzieningen. 

Via de voorziening Tijdelijk anders gebruik (TAG), die door Nijmegen al voor grote projecten werd ingezet, is bestuurlijk mogelijk gemaakt om parkeerplaatsen in ruilen voor parklets, maandelijks een weekend de Eilbrachtstraat af te sluiten van de ten behoeve van buurtactiviteiten en een creatieve impuls te geven aan de straat door de invulling van een leegstaand pand.