Energietransitie Arnhem
“Het Participatiekompas: zet je koers uit in de wijk!”
De gemeente Arnhem staat net als elke andere gemeente in Nederland voor een grote opgave: in 2050 willen we klimaatneutraal zijn. Eén van de thema’s uit het ‘New energy made in Arnhem’ (NemiA) programmaplan 2020-2030 is de gebouwde omgeving. Binnen dit thema werkt de gemeente met een wijkgerichte aanpak aan het besparen van energie, het transitie gereed maken (isoleren) van woningen en gebouwen en het aardgasvrij maken van wijken en buurten. De kaders voor deze wijkgerichte aanpak zijn door de gemeenteraad vastgelegd in de ‘Arnhemse aanpak van de wijkgerichte energietransitie’ (april 2019).
Arnhemmers staan heel verschillend in de energietransitie. Toch zullen al deze mensen, onafhankelijk van hun houding en positie, betrokken moeten worden bij de energietransitie. Hoe krijg je deze bewoners aan boord? Hier kwam STIPO in beeld. STIPO heeft samen met de gemeente Arnhem het raadskader voor de ‘Arnhemse aanpak van de wijkgerichte energietransitie’ vertaald in een werkwijze om met bewoners in de verschillende wijken van Arnhem samen te werken aan de energietransitie.
STIPO heeft hiervoor een participatiekompas ontwikkeld. Dit participatiekompas is een instrument om zo goed mogelijk recht te doen aan deze diversiteit en er voor te zorgen dat in alle wijken de bewoners op maat worden meegenomen in de energietransitie. Het Participatiekompas kent vier coördinaten die de participatie aanpak en inzet van specifieke tools per wijk bepalen:
- Het transitie tempo: onderscheid naar drie typen wijken, de wijken met kansen om te versnellen rond een bron, wijken van de toekomst en de overige wijken die allemaal vast aan de slag gaan met bewustwording, energie besparen, isoleren en andere zogenaamde no-regret maatregelen.
- Het type participatie dat nodig is: projectparticipatie rond een kansrijke bron in de wijk, participatie bij de ontwikkeling van het uitvoeringsplan voor een buurt of (delen van de) wijk en de participatie om tot het best passende aanbod te komen om bewoners te ontzorgen bij het aardgas ready maken van hun woning (inmeten, offertes, aannemer, financiering, tijdelijk opslag spullen, tijdelijke woning ect).
- De diverse snelheden onder bewoners: van innovatoren die voorop lopen, de massa die aanhaakt als het aanbod helder is tot degenen die als laatste aanhaken, volgens de innovatie-adaptatie curve van Rogers.
- De diverse voorkeurstypen onder bewoners: kritische vernieuwers, stadse nomaden, eigengereide digitalen, honkvaste buurtbewoners, geïnformeerde gezinsdrukte, gevestigde beïnvloeders, zorgzame senioren en zelfbewuste aanpakkers, volgens het Citisens model.
Het participatiekompas is vertaald naar alle wijken in Arnhem en vanuit daar vertaald naar een actieplan. Samen aan de slag met bewoners. Concrete participatie aanbevelingen om in de praktijk mee te werken.
Met het participatiekompas is een bijdrage geleverd in het ontwarren van de kluwen aan diversiteit, tijdspaden, doelstellingen en schaalgroottes en een strategische werkwijze te hebben opgeleverd om steeds opnieuw kaf van het koren te kunnen scheiden en een helder pad vooruit te kunnen bepalen.
